اضطراب چيست؟ و انواع اضطراب کدامند؟
اضطراب عبارت است از يک عامل ناشناخته و نا معلوم که موجب پريشاني فکر وگاه باعث بروز علائم احساس خطر از جمله تپش قلب و رنگ پريدگي مي شود. در فرآيند اضطراب بر خلاف ترس طبيعي، يک عامل حقيقي ترس آور يا خطرناک يا آسيب رسان وجود ندارد بلکه فقط به طور خود کار و ناخود آگاه ذهن آدمي دچار احساس خطر مي شود و هر گاه ذهن در اثر تنش هاي رواني و استرس هاي عصبي و حوادث ناخوشايند و ناگواري که در زندگي مکررا” برايمان رخ مي دهد از روال عادي خارج شود و حساسيت بيش از حد به رخداد هاي آتي و احتمالي پيدا کند دچار اضطراب مي شويم. علل پيدايش اضطراب عوامل وراثتي، تجربه هاي تلخ سالهاي گذشته و محيط ناآرام و عصبي است. اثرات مخرب آن بر تفکر باعث اختلال در تمرکز حواس مي شود، قدرت تصميم گيري و اراده را از انسان سلب مي کند، او را بدبين مي سازد و باعث مي شود که انسان ديگر فرد مثمر ثمرو سودمندي نباشد يا بيش از حد به برخي چيز ها مي پردازد (حالت وسواس) يا عملکرد اجتماعي وشغلي فرد مختل مي شود يا بيش از اندازه به امور مهم بي توجه مي شود (حالت بي تفاوتي)، دچار کاهش اعتماد به نفس به خود مي شود،احساس ترس فراگير وجود او را مي گيرد که مي تواند به خاطر ترس نسبت به خطرها، دردها و امراض جسماني مختلف باشد. کساني که توان کنترل خود را ندارند شديدا” عصباني مي شوند و احساس تسليم و ناتواني مي کنند و قدرت مقابله با مشکلات يا بيماري ها را در خود نمي بينند همچنين جسم قادر نيست تا آرامش خود را حفظ کند و خواب راحتي داشته باشد و احساس خستگي، کوفتگي و ضعف جسماني مي کند و عصبي و بر انگيخته است و بي دليل عصباني مي شود. سردرد، درد قفسه سينه، درد پا يا دست، درد شکم و سو» هاضمه وکم اشتهايي يا پر اشتهايي هم به سراغ فرد مي آيند.
ترس چيست؟
هر ذره از نگراني و تشويش اثر خود را بر بدن مي گذارد و هماهنگي سيستم هاي حياتي بدن و سلامت رواني و جسماني ما را از بين مي برد و کارائي و موفقيت ما را فلج مي سازد. ترس بلند پروازي را مسموم و قوه ابتکار را نابود و استعداد و خلاقيت را فلج مي سازد ومهلک ترين دشمن هر نيروي خلاقي است که در ذهن وجود دارد.
ترس از عوامل کاهنده بسيار عظيم است که مانع مي شود تا اشخاص به کاري که کاملا” مي توانند از عهده اش بر آيند اقدام کنند اما آگاهي از اينکه خالق هستي همواره با ما و در کنار ما ست و خود حافظ ماست ترس را از ما دور مي کند.
انواع اختلال اضطراب کدام‌اند؟
1 ـ اختلال اضطراب فراگیر یا منتشر (Generalized Anxiety Disorder) تركیبی از علائم زیر در این اختلال وجود دارد:
طپش قلب، تنگی نفس، اسهال، بی‌اشتهایی، سستی، سرگیجه، تعریق، بی‌خوابی، تكرر ادرار، لرزش، فقدان آرامش، مرطوب بودن كف دست، احساس گرفتگی گلو، نگرانی نسبت به آینده، گوش به زنگ بودن نسبت به محیط. باید توجه داشت ، در اضطراب فراگیر ، این نگرانی ها بدون وجود خطر واقعی ایجاد می شود.
2 ـ اختلال هراس (Panic Disorder):
افراد مبتلا به این اختلال دچار حملات اضطرابی پیش‌بینی نشده‌ای می‌شوند كه ممكن است ظرف چند ثانیه تا چند ساعت ، حتی چند روز نوسان كند. مبتلایان به این اختلال می‌ترسند مبادا بمیرند، دیوانه شوند یا بی‌اختیار دست به كارهایی بزنند یا علائم روانی ـ حسی غیرمعمول نشان دهند. دیگر علائم اختلال اضطراب فراگیر نیز در این اختلال مشاهده می‌گردد.
3 ـ ترس های اختصاصی یا ساده (Simple Phobia):
شایعترین نوع ترس است. در خانم ها بیشتر وجود دارد. یك نوع ترس غیرمنطقی است كه طی آن فرد از مواجهه با اشیاء، فعالیت ها و موقعیت های خاص همچون ترس از حیوانات، طوفان، بلندی، جراحت، خون و مرگ ، اجتناب می‌كند. در این موارد خود فرد متوجه افراطی و غیرمنطقی بودن ترس خویش است.
4 ـ ترس از مكان های باز (Agorophobia):
افراد مبتلا به این اختلال از وارد شدن به موقعیت های ناآشنا هراس دارند. مثلاً از رفتن به فضای باز، مسافرت و حضور در ازدحام امتناع می‌كنند. این افراد از ترك كردن محیط منزل به شدت می ترسند. این اختلال در نوجوانی شروع می‌شود و این افراد معمولاً تجربه اضطراب جدایی را در دوران كودكی داشته‌اند.
5 ـ ترس های اجتماعی (Social Phobia):
این نوع ترس از اواخر دوران كودكی یا اوائل نوجوانی شروع می‌شود. افراد مبتلا به این اختلال در مواجهه با دیگران احساس شرمساری می‌كنند و نگران اند كه دست ها و صدایشان نلرزد و صورتشان سرخ نشود. معمولاً از صحبت كردن و غذا خوردن در حضور جمع، ابراز وجود كردن، انتقاد كردن، اظهارنظر كردن و اشتباه كردن می‌ترسند.
6 ـ اختلال وسواس (Obsessive-compulsive Disorder):
عبارت است از افكار یا اعمال غیر ارادی، تكراری و غیرمنطقی كه فرد برخلاف میل خود آن را تكرار می‌كند. این اختلال می‌تواند به‌صورت وسواس فكری، وسواس عملی یا وسواس فكری و عملی توام باشد.
در وسواس فكری، فرد نمی‌تواند فكری را از ذهنش خارج كند (مثل افكار پرخاشگری یا جنسی)، یعنی یك فكر، عقیده، احساس مزاحم و تكرار شونده وجود دارد.
در وسواس عملی فرد برای اجرای تكراری عملی خاص یا سلسله اعمالی خاص احساس اجبار می‌كند مثل شستن مكرر دست ها. فكر وسواسی موجب افزایش اضطراب شخص می شود درحالی‌كه عمل وسواسی اضطراب شخص را كاهش می‌دهد.
7 ـ اختلال استرس پس از سانحه (PTSD: Post Troumatic Stress Disorder):
این اختلال قبلاً سندرم موج انفجار نامیده می‌شد. معمولاً با یك استرس شدید هیجانی كه شدت آن می‌تواند برای هركس آسیب‌رسان باشد همراه است از قبیل جنگ، بلا یا سوانح طبیعی مثل زلزله، مورد حمله یا تجاوز به عنف واقع شدن و تصادفات شدید.
8 . اضطراب جدایی:
این اضطراب از انواع شایع اضطراب در کودکان است که کودک در این نوع اضطراب در جدا شدن از مراقب اصلی (معمولا مادر) ترس دارد و به شکل امتناع از رفتن به مدرسه یا مهد و یا هنگام ترک مادر دچار اضطراب می گردد و به وی می چسبد. این کودکان معمولا بهانه هایی از قبیل داشتن حالت تهوع، سردرد و مریضی، معلم عصبانی می شود، بچه منو می زنند و … سعی در نرفتن به مدرسه می کنند.
علایم اضطراب:
علایم و نشانه های ابتلا به اختلالات اضطرابی بسته به نوع اختلال متفاوت است، بااینحال عموما شامل برخی از موارد زیر می شود:
- احساس هراس، ترس و تشویش
- افکار وسواسی غیرقابل کنترل
- بیادآوری مکرر تجربیات ناراحت کننده
- کابوس های شبانه
- احساس ناتوانی
- رفتارهای تشریفاتی، مانند شستن مکرر دست
- دست های (پاها) سرد و یا عرق کرده
- تنگی نفس
- تپش قلب
- ناتوانی در آرام بودن و لرزش
- خشکی دهان
- بی حسی و یا سوزن سوزن شدن دست ها و یا پاها
- تهوع
- تنش عضلانی
- سرگیجه
- تنفس عمیق و سریع
- احساس خستگی یا ضعف
عواملی که خطر اضطراب را افزایش می دهند؟
عوامل زیر خطر ابتلای شما به اختلالات اضطرابی را افزایش می دهد:
- زنان بیشتری از مردان با ابتلا به این بیماری شناسایی شده‌اند.
- رویدادهای کودکی – کودکانی که تحت تجاوز قرار گرفته اند ضربه های روحی دیده‌اند و یا شاهد وقایع ناراحت کننده بوده‌اند، بیشتر در خطر ابتلا به اختلال اضطراب خصوصا استرس پس از سانحه (PTSD) می باشند.
- استرس ناشی از یک بیماری – ابتلا به بیماری خاص و یا جدی باعث نگرانی شدید در رابطه با مواردی همچون درمان و یا آینده تان می شود.
- جمع شدن استرس – واقعه ای بزرگ و یا کم کم جمع شدن استرس های کوچک زندگی می تواند محرک ابتلا به استرس باشد. (برای مثال نگرانی همیشگی برای وضعیت مالی و یا مرگ عزیزان)
- خصوصیات شخصیتی – افرادیکه خصوصیات شخصیتی خاصی داشته بیشتر از دیگران در خطر ابتلا به اضطراب هستند.
- سابقه خانوادگی اضطراب – افرادیکه در خانواده شان سابقه اختلال اضطراب دارند، بیشتر از دیگران در خطر ابتلا به اضطراب می باشند.
- موادمخدر و الکل – مصرف و یا سوءمصرف مواد مخدر و الکل می تواند باعث بدتر شدن اضطراب شود.
- خصوصا رفتار والدین با کودک اصلی ترین علت شروع اختلالات اضطرابی می باشد.
عوارض ابتلا به اختلال اضطراب
ابتلا به اضطراب می تواند باعث ابتلا به سایر بیماری های ذهنی و یا درصورت ابتلا بدتر شدن آنها گردد، این بیماری های شامل:
- افسردگی (که اغلب با اختلال اضطراب رخ می دهد)
- اعتیاد به موادمخدر
- سردرد
- دندان قروچه
- مشکلات تحصیلی و افت تحصیلی
- مشکلات ارتباط اجتماعی
- مشکلات زناشویی و خانوادگی
- مشکلات قلبی – عروقی
- مشکلات روده ها و دستگاه گوارش
درمان اضطراب
درمان های اصلی برای اختلالات اضطراب روان درمانی (بویژه رفتار درمانی شناختی ) و نوروفیدبک ودرمان دارویی بوده و معمولا بیشترین تاثیر را ترکیب این درمان ها در پی دارد. برای یافتن بهترین شیوه درمان برای شما ممکن است پزشک مجبور به آزمایش چندین شیوه درمانی برروی شما گردد.
روان درمانی
با استفاده از روشهای روان درمانی اضطراب در مدت کوتاه درمان می گردد. رفتاردرمانی شناختی یکی از موثرترین شکل های روان درمانی برای درمان اختلالات اضطراب می باشد.
نورورفیدبک: توضیح در مورد این روش درمانی به طور اختصاصی در بخش خدمات کلینیک آورده شده است
درمان دارویی
داروهای ضدافسردگی و ضد اضطراب برای درمان این مشکل از سوی پزشک با مقدار و نوع مناسب تجویز می گردد.
در مرکز تخصصی مسیر سبز مشکلات فوق برای کودکان و بزرگسالان از طریق رواندرمانی، نوروفیدبک درمان می گردد.
برای دریافت وقت مشاوره و رزو نوبت با شماره تلفن زیر تماس و یا به صورت حضوری مراجعه نمایید.
ارومیه، خان باباخان، مجتمع پزشکان رویان۱۰۱، طبقه سوم واحد۱۲
۰۴۴-۳۲۲۵۸۵۷۶
